De meeste mensen voelen vrij goed aan wanneer het tijd is om een bezoek te brengen aan het toilet. Een volle blaas voelt namelijk niet zo comfortabel en de consequentie van niet tijdig gehoor geven aan deze sensatie wil je natuurlijk ten alle tijden voorkomen (Lees: in je broek plassen).
Het vermogen om deze fysieke sensatie (volle blaas) van het lichaam van binnenuit waar te nemen, wordt ook wel interoceptie genoemd.
Ook honger en verzadiging zijn zulke signalen die jouw lichaam je kan geven. Maar als gevolg van diëten en lijnen is het interoceptief bewustzijn bij veel mensen verstoord. Gelukkig kun je dit bewustzijn weer verhogen door het doen van een aantal oefeningen die je in dit artikel kunt lezen.
Wat is interoceptief bewustzijn?
Het interoceptief bewustzijn is het vermogen om signalen van je innerlijke lichaam waar te nemen, zoals (veranderingen) in hart- en ademfrequenties, spierspanning, bloeddruk, fluctuaties in lichaamstemperatuur en opwinding.
Deze interoceptieve informatie kan vervolgens leiden tot gevoelens als honger, dorst, vermoeidheid, de drang om naar het toilet te gaan, maar het is ook de basis van onze emoties. Emoties zijn immers niets anders dan lichamelijke sensaties waar we vervolgens betekenis aan geven.
Interoceptief bewustzijn & eetgedrag
Een volle blaas is vrij makkelijk te herkennen, maar hoe zit het met honger en verzadiging?
Herken jij de hongersignalen van het lichaam? Weet jij wanneer je verzadigd bent? Weet jij wanneer je lichaam rust en ontspanning nodig heeft? Ben jij in staat het verschil op te merken tussen honger en dorst? Of tussen honger en vermoeidheid? En weet je ook hoe je dan vervolgens ervoor kunt zorgen dat het lichaam krijgt wat het nodig heeft?
Lastig hè. Helaas is het interoceptief bewustzijn bij veel mensen verstoord geraak als gevolg van (chronisch) diëten/lijnen. Bij het volgen van een dieet leer je namelijk om de signalen van je lichaam volledig te negeren en blind te vertrouwen op de regels die het dieet je voorschrijven.
Hierdoor raak je als het ware vervreemd van je eigen lichaam en ben je niet meer goed in staat om signalen van het eigen lichaam waar te nemen. Dit kan schadelijk zijn voor het lichaam omdat het risico dat je over je fysieke (maar ook mentale en sociale) grenzen heen gaat, toeneemt.
Het structureel negeren van de hongersignalen veroorzaakt o.a. eetbuien en andere vormen van verstoord eetgedrag. Bovendien verstoord het de natuurlijke balans (homeostase) van het lichaam. De balans tussen honger- en verzadigingshormonen (leptine & ghreline) raakt ontregeld en de interne regelsystemen die o.a. het gewicht reguleren kunnen niet meer optimaal functioneren.
Oefeningen om het interoceptief bewustzijn te verhogen
In mijn trajecten leer ik mensen om het interoceptief bewustzijn weer te verhogen, om weer in contact te komen met het eigen lichaam. Want het lichaam is het startpunt voor het begrijpen van jezelf, je gevoelens, je gedrag en de wereld om je heen.
Lichter leven begint bij inzicht in en begrip voor hoe je lichaam werkt, luisteren naar wat je lichaam nodig heeft en gehoor geven aan de signalen van je lichaam. Hoe meer je leert om in je lichaam aanwezig te zijn en te luisteren naar je biologische en psychosociale basisbehoeften, hoe makkelijker je (eet)keuzes kunt maken die goed zijn voor jou.
Met onderstaande twee oefeningen kun je zelf aan de slag om je interoceptief bewustzijn te verhogen.
Oefening 1: Hartslag tellen
Sluit je ogen en adem rustig in en uit. Focus je vervolgens op het voelen van je hartslag zonder je hand op je borst te leggen of je pols te voelen. Probeer gedurende 30 seconde het aantal slagen te tellen.
Vervolgens kun je doormiddel van een hartslagmeter of het voelen van je pols controleren hoe nauwkeurig je eigen observatie was.
Doe dit met enige regelmaat en je zult merken dat het steeds makkelijker en nauwkeuriger wordt.
Let op! Het is helemaal niet vreemd als het in het begin nog niet lukt om je hartslag te voelen zonder je hand op je borst te leggen of je pols te voelen. Het kan helpen om dan de bovenstaande oefeningen voor een spiegel te doen.
Oefening 2: Bodyscan
Sta een paar keer per dag even stil om in je lichaam te komen. Wat voel ik? Waar voel ik het? Is het prettig/onprettig? En wat willen deze lichamelijke sensaties mij duidelijk maken?
Welk signaal geeft jouw lichaam als je:
... dorst hebt
... hongerig bent
... vermoeid bent
... verzadigd bent
... gestrest bent
... enz.
Wederzijds vertrouwen en veiligheid creëren
Het verhogen van je interoceptief bewustzijn is noodzakelijk om een fijne relatie met eten en je lichaam te ontwikkelen. Maar vertrouwen op je honger- en verzadigingssignalen is ontzettend spannend als je gewend bent om te eten volgens bepaalde (di)eetregels. Dit vertrouwen kun je alleen maar opbouwen door te oefenen met luisteren naar je lichaam en te leren van je ervaringen.
Besef ook, dat je lichaam weer vertrouwen moet krijgen in jou! Zodra je lichaam ervaart dat het eten krijgt als het honger heeft, rust krijgt als het gestrest is, drinken krijgt als het dorst heeft, slaap krijgt als het moe is, enz., zal je lichaam zich ook weer veilig voelen en de natuurlijke balans (homeostase) van het lichaam te herstellen.
Jouw lichaam is mega intelligent en vertelt jou precies wat het nodig heeft. Je hoeft alleen maar te luisteren!
Dit alles helpt bij tegengaan van eetbuien en het verbeteren van jouw relatie met eten en jezelf.
Reactie plaatsen
Reacties